Teleangiektazje na nogach i twarzy – przyczyny i sposoby ich zamykania

Teleangiektazje to rozszerzone naczynia krwionośne, które prześwitują przez skórę. Stanowią najczęściej występującą formę niewydolności żylnej i w większości przypadków, są jedynie drobnym defektem kosmetycznym. Pajączki mogą pojawić się w następstwie stosowania kosmetyków czy długotrwałego przyjmowania glikokortykosteroidów. Pojawiają się też u kobiet w ciąży. Nie oznacza to jednak, że można je ignorować. Poszerzone naczynka śródskórne mogą wskazywać na poważne schorzenia, w tym na przewlekłą niewydolność żylną. Konieczna jest zatem szczegółowa diagnostyka, w tym badanie USG naczyń żylnych, gdyż w niektórych przypadkach, tego typu patologie mogą wskazywać na poważne schorzenia. Jakie są przyczyny teleangiektazji? Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Nawigacja

1. Czym są teleangiektazje i kogo najczęściej dotykają?
2. Przyczyny i czynniki ryzyka dla powstawania teleangiektazji
3. Objawy – poszerzone naczynka, wyczuwalne żyłki i dolegliwości bólowe
4. Jakie są rodzaje teleangiektazji?
5. Jak leczyć teleangiektazje? Zamykanie naczynek i inne zabiegi
6. Przeciwwskazania przed leczeniem zabiegowym
7. Skutki uboczne inwazyjnego usuwania teleangiektazji

Teleangiektazje – co to jest?

Teleangiektazje to unaczynienie żylne, czyli poszerzone naczynia krwionośne, zlokalizowane pod skórą (na głębokości ok. 0,4 mm). Występują jako charakterystyczne nitki (pojedyncze lub tworzące skupiska, czasami o znacznej objętości), o zabarwieniu czerwonym (gdy rozszerzone są naczynia włosowate) lub sino-fioletowym (gdy rozszerzone są żyłki). Teleangiektazje (wenektazje) dotyczą przede wszystkim kobiet (choć nie tylko). Wynika to z faktu, że estrogen wykazuje działanie rozluźniające na mięśnie naczyń, co doprowadza do ich poszerzenia. Poszerzone żyłki śródskórne pojawiają się na twarzy i nogach. Najbardziej inwazyjną formą pajączków jest trądzik różowaty. W niektórych przypadkach, tego typu zmiany obejmują całą twarz, a nawet szyję i dekolt.

Teleangiektazje – przyczyny

Gdy dochodzi do uszkodzenia kapilarów (naczyń włosowatych przewodzących krew) w następstwie przenoszenia zbyt wysokiego ciśnienia żylnego (czego przyczyną mogą być przetoki żylno-tętnicze, żylaki lub niewydolne żyły sieciowe), pojawiają się teleangiektazje. Przyczyny mogą mieć też podłoże genetyczne. W niektórych przypadkach, tego typu zmiany są następstwem chorób ogólnoustrojowych lub stanowią powikłanie leczenia innego schorzenia (np. terapia kortykosteroidami).

Chorobowe przyczyny teleangiektazji mogą mieć podłoże skórne lub ogólnoustrojowe:

• naczyniak gwiaździsty – może mieć charakter samoistny, jednak często pojawia się też w okresie ciąży i połogu. Może tez świadczyć o schorzeniach wątroby, w tym o marskości,
• linijne teleangiektazje – ich przyczyną może być trądzik różowaty, fotostarzenie skóry i nabłoniak podstawnokomórkowy. Mogą też występować samoistnie lub stanowić rezultat nadciśnienia żylnego. W niektórych przypadkach, ich przyczyną jest uwarunkowany genetycznie zespół ataksja-teleangiektazja, mastocytoza i zespół rakowiaka,
• poikilodermia – tego typu zmiany przybierają formę siateczkową. Są wywołane przez zanik pstry naczyniasty skóry lub przez promieniowanie jonizujące. Inną przyczyną może być chłoniak T-komórkowy i zapalenie skórno-mięśniowe,
• teleangiektazje plamiste – ich przyczyną jest zespół CREST,
• teleangiektazje okołopaznokciowe – ich wystąpienie może być następstwem zapalenia skórno-mięśniowego, toczenia rumieniowatego układowego oraz choroby Rendu-Oslera-Webera,
• następowe teleangiektazje grudkowe – mogą być wywołane przez zespół Sturge’a-Webera lub marskość wątroby.

Czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo teleangiektazji

Istnieją czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia teleangiektazji. Należą do nich:

• płeć – pajączki żylne najczęściej dotyczą kobiet,
• wiek – teleangiektazje mogą pojawić się u osób w każdym wieku, jednak najczęściej występują 18 a 35 rokiem życia i między 50 a 60 rokiem życia,
• ciąża – w okresie ciąży, teleangiektazje są częstym zjawiskiem. Wynika to ze wzrostu poziomu progesteronu i wzrostu objętości krwi krążącej, co doprowadza do osłabienia i rozciągnięcia naczyń krwionośnych,
• wahania i zaburzenia hormonalne – będące następstwem wielu schorzeń ginekologicznych, w tym PCOS i torbieli jajników,
  długotrwałe leczenie kortykosteroidami,
• styl życia – do wystąpienia teleangiektazji może przyczynić się nadwaga, otyłość, brak ruchu oraz praca w pozycji siedzącej i stojącej,
• zabiegi kosmetyczne – w tym wykorzystujące laser biostymulujący,
• nagłe wahania temperatur – czynnikami ryzyka mogą być zabiegi kriolecznictwa, częste wizyty w solarium i gorące kąpiele,
• ekspozycja na słońce i częste opalanie,
• silny wiatr i duża wilgotność powietrza,
• nadciśnienie żylne,
• występujące w rodzinie problemy żylne.

Teleangiektazje – objawy

Pajączki o czerwonym zabarwieniu lub o kolorze sino-niebieskim to teleangiektazje. Objawy to zmiany w postaci pojedynczych nitek lub znacznych skupisk. Poszerzenia żylne najczęściej osiągają średnicę od 0,1 do 0,4 mm, jednak w niektórych przypadkach, mogą osiągać nawet 1 mm lub więcej. W takiej sytuacji, zmiany są wyczuwalne pod wpływem dotyku. Występują przede wszystkim na nogach i twarzy, w rzadszych przypadkach obejmują inne obszary ciała.

Objawy teleangiektazji w postaci dolegliwości bólowych występują niezbyt często i zwykle osiągają znikome natężenie. Kolor zmian jest uzależniony od tego, które naczynia krwionośne uległy poszerzeniu – naczynia włosowate charakteryzują się czerwonym zabarwieniem, sino-niebieski kolor przybierają poszerzone żyły. W wielu przypadkach, zmiany są stosunkowo niewielkie. Mogą jednak pokrywać całą twarz, przyjmując postać trądziku różowatego – to także teleangiektazje. Zdjęcia obrazują rozległość zmian na twarzy, szyi i na dekolcie.

Rodzaje teleangiektazji i ich podział

Ze względu na umiejscowienie, średnicę i na współwystępujące schorzenia, tego typu patologie należy dzielić na:

• teleangiektazje izolowane – wraz z pajączkami, nie występują inne schorzenia układu naczyniowego,
• teleangiektazje samoistne – samoistne teleangiektazje pojawiają się płytko pod skórą, poszerzenie osiąga niewielką średnicę (ok. 0,1 mm). Ich występowanie wynika z wrodzonych chorób skóry i narządów wewnętrznych,
• teleangiektazje wtórne – zmiany są niewielkie i charakteryzują sę sinym zabarwieniem, przypominają zwykłe siniaki. Pojawiają się w następstwie schorzeń skórnych lub ogólnoustrojowych oraz oddziaływania czynników zewnętrznych,
• teleangiektazje w przebiegu niewydolności żylnej – współwystępują z żylakami, zmiany (o średnicy ok. 0,4 mm) obejmują boczny obszar ud i łydki.

Teleangiektazje na nogach

Teleangiektazje na nogach  mogą stanowić wczesny objaw schorzeń układu żylnego, przede wszystkim przewlekłej niewydolności żylnej. W konsekwencji, przeistaczają się w żylaki kończyn dolnych. Teleangiektazje na udach i łydkach najczęściej rozwijają się pod wpływem długotrwałej pozycji siedzącej lub stojącej. Sprzyja to osłabieniu pompy mięśniowej i doprowadza do zastoju krwi w naczyniach krwionośnych. Tego typu zmiany powinny być skonsultowane z chirurgiem naczyniowym.

Teleangiektazje na twarzy

O ile teleangiektazje na nogach można łatwo ukryć pod ubraniem, to czerwona skóra na twarzy stanowi znacznie większy problem natury estetycznej. Teleangiektazje twarzy objawiają się jako niewielkie przebarwienia lub jako znaczne obszary przebarwień, w następstwie czego tworzy się czerwona twarz. Przyczyny to przede wszystkim cera naczynkowa, trądzik różowaty i stosowanie miejscowych leków, zawierających sterydy. Nie bez znaczenia pozostaje też wpływ promieniowania słonecznego, wiatru, niskich temperatur, znacznego poziomu wilgotności powietrza i korzystania z solarium.

Teleangiektazje na twarzy występują przede wszystkim jako pajączki na nosie, policzkach i na podbródku. Choć zdarza się, że początkowo znikają samoistnie, to z czasem ulegają utrwaleniu. Wówczas, zaczerwieniona twarz może znacząco obniżyć pewność siebie.

Teleangiektazje – leczenie i laserowe zamykanie naczynek

Teleangiektazje, zwłaszcza występujące na twarzy, mają duże znaczenie estetyczne, zwłaszcza dla kobiet. W przypadku pajączków naczynkowych, wdrażane jest przede wszystkim leczenie objawowe, mające na celu poprawę wizualnej kondycji skóry. Jak leczyć teleangiektazje? Jedną z najskuteczniejszych metod jest laserowe zamykanie naczynek. Stosowane są także inne metody, które pozwalają na przerwanie ciągłości naczyń krwionośnych lub na zamknięcie ich światła, a w rezultacie – na usunięcie teleangiektazji. Wybór konkretnej terapii jest podyktowany rozległością i umiejscowieniem zmian. Jak leczyć teleangiektazje? Najczęściej stosowane techniki to:

• elektrokoagulacja – jest to metoda bezinwazyjna, w ramach której wykorzystywany jest prąd o wysokiej częstotliwości, doprowadzający do koagulacji tkanek. Zabieg wykonywany jest przy użyciu specjalnej elektrody, którą lekarz dotyka każdego naczynka. Taka terapia jest wdrażana w przypadku leczenia pajączków na twarzy,
  skleroterapia (obliteracja laserowa) – w ramach leczenia, do naczynka wstrzykiwany jest środek obliterujący, który doprowadza do jego zarastania. Inną odmianą tej metody jest obliteracja laserowa. W tym przypadku, do naczynia krwionośnego wprowadzane jest włókno laserowe. Światło lasera wytwarza wysoką temperaturę, czego efektem jest obkurczenie żyły i zamknięcie jej światła. Zabiegi mają zastosowanie w leczeniu teleangiektazji na nogach,
• laseroterapia – w tym przypadku, używany jest m.in. laser barwnikowy i laser argonowy. Laserowe zamykanie naczynek na nogach i twarzy polega na naświetlaniu zmienionego chorobowo obszaru, co doprowadza do termicznej koagulacji naczyń.
• kriochirurgia – zabieg ten ma zastosowanie, jeżeli istnieją przeciwwskazania do wdrożenia leczenia elektrokoagulacyjnego.

Usuwanie teleangiektazji jest też możliwe do zrealizowania przy wykorzystaniu odpowiednio dobranych zabiegów fizykoterapeutycznych:

• jontoforeza – poszerzanie naczynek zostaje zahamowane poprzez wykorzystanie prądu stałego,
• elektroliza – tkanki zostają zniszczone przez prąd stały.
• termoliza – tkanki zostają zniszczone termicznie.

Leczenie może dać bardzo dobre efekty, doprowadzając do całkowitego usunięcie pojedynczych teleangiektazji lub znacząco zmniejszając przebarwienia, gdy choroba objęła znaczny obszar.

Przeciwwskazanie przed leczeniem teleangiektazji

Należy jednak podkreślić, że istnieje szereg czynników, które wykluczają możliwość podjęcia terapii. Główne przeciwwskazania to:

• padaczka,
• ciąża lub karmienie piersią,
• bielactwo,
• cukrzyca,
• wszczepiony rozrusznik serca,
• rozwinięta łuszczyca,
• problem z krzepliwością krwii lub stosowanie takowych leków,
• metalowe implanty w obszarach teleangiektazji.

Skutki uboczne usuwania teleangiektazji

Choć leczenie teleangiektazji daje dobre rokowania, to w niektórych przypadkach mogą pojawić się nawroty choroby. Czasami niestety zabiegi mogą też być niestety nieskuteczne, a uzyskane efekty mocno niesatysfakcjonujące. Przez co teleangiektazje nie zostaną usunięte w satysfakcjonującym stopniu, a wtedy wśród innych skutków ubocznych należy wymienić możliwe przebarwienia, zasinienia skóry oraz blizny.

Źródła:

1. Rybak, Z., et al. „Teleangiektazje (wenulektazje)–problem kosmetyczny czy objaw niewydolności żylnej.” Terapia 8 (2000): 41-2.
2. Burdzy, Danuta. „Wpływ redukcji zmian naczyniowych skóry twarzy typu teleangiektazje na jakość życia.” (2019).